ميكروسكوپ يا ريز بين وسيله اي براي ديدن اجرام كوچكيست كه با چشم غير مسلح قادر به ديدن آن ها نيستيم ، وظيفه اصلي آن ها ، كمك به محقيق آزمايشگاهي در زمينه هاي پزشكي ، گياه شناسي، علوم زيستي و زمين شناسي مي باشد.اين وسيله كه نمونه پيشرفته ذره بين هاي متداول مي باشد ، متشكل از دو لنز (شيئي و چشمي ) است كه با تغيير اندازه عدسي ها ، شعاع كانوني و جايگيري آن ها نسبت به هم ميكروسكوپ هايي با ويژگي هاي متفاوت حاصل مي شود . تصويري كه توسط عدسي شيئي بوجود مي‌آيد ، بوسيله عدسي چشمي بزرگتر ميشود و به اين جهت بزرگنمايي آن بيش از يك ذره بين است. در نمونه هاي پيشرفته ، مكانيزم عدسي ها پيچيده تر است . در آن ها علاوه بر لامپ ، مجموعه اي از عدسي هاي متمركز كننده نور و يك ديافراگم كه شدت نور را كنترل مي‌كند نيز قرار داده شده است . اساس كار تمامي ميكروسكوپ ها ، عبور نور با طول موجهاي متفاوت از چندين عــدسي محدب مي باشد كه هرچقدر طول موج نور بكار رفته در آن كوتاه تر باشد ، قدرت تفكيك و يا جــداكنندگي آن ميكروسكوپبيشتر است . با توجه به گسترش كاربرد اين ابزار در علوم مختلف ، شاهد پيشرفت سريع اين اختراع در زمينه هاي ساختاري كابردي تر ، استحكام بيشتر و استفاده راحت تر هستيم . ميكروسكوپ هاي نوري معمولي كه در تحقيقات بيولوژيكي و پزشكي بكار مي‌روند به دو دسته چشمه نوري مجزا از ميكروسكوپ و دسته چشمه نوري تعبيه شده در ميكروسكوپ تقسيم مي شوند . ميكروسكوپ هاي امروزي براي اولين بار در اواسط قرن 19 ساخته شدند و توسط ارنست كارل آبه طرز كار آن ها تعريف و تشريح شد . امروزه با پيشرفت علم اوپتيك ، الكترونيك ، كامپيوتر و همچنين توانايي انسان در توليد قطعات ، عدسي هايي بسيار قدرتمند به وجود آمده اند كه حتي قادر به بزرگنمايي مفيد تا 2000برابر اندازه واقعي هستند . امروزه با تركيب علوم و فنون مختلف ، مدل هاي اصليميكروسكوپ از انگشتان دو دست تجاوز مي كند كه از مهمترين آن ها مي توان به ميكروسكوپ هاي الكتروني ( روبشي و عبوري ) ، مدل هاي نوري (عبوري ، بازتابي ، پرآب پويشي و نيروي جانبي) ، نيروي اتمي ، نيروي مغناطيسي ، تونلي پويشي ، ميدان نزديك نوري و ولتاژ پويشي اشاره كرد كه هريك در حرفه اي مختص خود كاربرد دارند .
ميكروسكوپ به طور كلي تقسيم بندي هاي متعددي دارند كه از مهمترين آن ها ، علاوه بر چشمه نورشان كه اشاره شد مي توان به ساده (در ساختار آن تنها يك عدسي همگرا براي بزرگ نمايي بكار مي‌رود ) و مركب (در آن از يك سري عدسي براي جمع آوري نور از شي مورد بررسي و از يك سري عدسي ديگر، فقط براي تنظيم و فكوس نور روي شي استفاده ميشود ) بودن آن ها نيز اشاره كرد .در نوعي ديگر از تقسيم بندي نيز به سه دسته تقسيم مي شوند كه پلاريزان ، معمولا در زمين شناسي و مشاهده كاني ها ، بلورها و سنگ‌نگاري سنگ هاي آذرين ،دگرگوني و رسوبي از آن استفاده مي شود .ميكروسكوپهاي 2چشمي پيناكولار كه كاربرد اصلي آن مطالعه فسيل هاست و انعكاسي كه براي مطالعه بررسي مراحل كاني سازي كاني هاي فلزيي استفاده مي شود.
ميكروسكوپ